Składka zdrowotna pracownicy na urlopie wychowawczym

Pracownica zatrudniona od kilku lat w naszej firmie, od lutego 2022 r. przebywa na urlopie wychowawczym. Czy podstawę wymiaru składki zdrowotnej mamy jej ustalić w wysokości 620 zł, czy przyjąć do niej podstawę wymiaru składek emerytalno-rentowych, która za ostatnie 12 miesięcy wynosi 3.000 zł?

Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne dla pracownika przebywającego na urlopie wychowawczym stanowi kwota odpowiadająca wysokości specjalnego zasiłku opiekuńczego przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych. Wynika to z art. 81 ust. 8 pkt 10 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1285 ze zm.). Aktualnie kwota ta odpowiada wysokości 620 zł.

Natomiast podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe dla pracownika przebywającego na urlopie wychowawczym stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop wychowawczy.

Ustalona w taki sposób podstawa wymiaru składek na te ubezpieczenia nie może być jednak:

wyższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych,
niższa niż 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

W 2022 r. podstawa wymiaru składek emerytalno-rentowych osób na wychowawczym nie może przekroczyć kwoty 3.553,20 zł (60% z kwoty 5.922 zł) i nie może być niższa od 2.257,50 zł (75% z kwoty 3.010 zł).

Dodatkowo, ustalając podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne tej grupie ubezpieczonych, należy pamiętać o stanowisku organu rentowego (dostępnym na stronie internetowej tej instytucji www.zus.pl), z którego wynika, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym dla pracownika zatrudnionego w:

pełnym wymiarze czasu pracy - nie może być niższa niż aktualnie obowiązująca kwota minimalnej płacy (3.010 zł),
niepełnym wymiarze czasu pracy - nie może być niższa niż aktualnie obowiązująca kwota minimalnej płacy ustalona proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy, z zachowaniem kwoty minimalnej, tj. 75% minimalnego wynagrodzenia (przykład).

Warto też wspomnieć, że jeżeli pracownik rozpoczyna korzystanie (lub wraca) z urlopu wychowawczego w trakcie miesiąca kalendarzowego, wtedy składki na ubezpieczenia emerytalno-rentowe nalicza się mu wyłącznie za dni, w których podlega on ubezpieczeniom z racji korzystania z urlopu wychowawczego. Wówczas kwotę podstawy wymiaru tych składek - ustaloną na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wypłaconego za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop wychowawczy z uwzględnieniem jej górnego i dolnego ograniczenia - zmniejsza się proporcjonalnie. Polega to na tym, że dzieli się ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnoży przez liczbę dni podlegania w danym miesiącu ubezpieczeniom z racji korzystania z urlopu wychowawczego. Dotyczy to zarówno przypadku, gdy podstawa wymiaru odpowiada 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, jak i minimalnemu wynagrodzeniu lub kwocie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

Powyższe nie ma zastosowania do składki na ubezpieczenie zdrowotne. Z uwagi na to, że składka ta jest miesięczna i niepodzielna, podstawa jej wymiaru nie podlega proporcjonalnemu pomniejszeniu, w sytuacji gdy, np. danej osobie urlop wychowawczy został udzielony w trakcie miesiąca.

Przykład

Pracownica zatrudniona od kilku lat w zakładzie w pełnym wymiarze czasu pracy od 1 lutego do 30 września 2022 r. przebywa na urlopie wychowawczym. W okresie tym podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop wychowawczy, tj. od lutego 2021 r. do stycznia 2022 r. wyniosło 3.000 zł. Kwota ta jest niższa od minimalnej płacy obowiązującej w 2022 r.

W tej sytuacji pracodawca zobowiązany jest podwyższyć jej podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe do kwoty 3.010 zł, czyli minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w 2022 r. Od lutego do września 2022 r. składki na te ubezpieczenia powinien naliczać pracownicy od kwoty 3.010 zł, z kolei składkę zdrowotną od kwoty 620 zł.