Składka zdrowotna przedsiębiorcy opodatkowanego zryczałtowanym podatkiem

Osoba prowadzi działalność gospodarczą na podstawie wpisu do CEIDG opodatkowaną w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Czy może przez cały 2022 r. opłacać składkę na ubezpieczenie zdrowotne od podstawy w jednakowej wysokości? Jeśli tak, to czy jest ona obowiązana do rozliczenia rocznego składki zdrowotnej i ewentualnie do jej dopłaty?

Osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców opodatkowaną w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych zgodnie z przepisami ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 2021 r. poz. 1993 ze zm.) może przez cały 2022 r. opłacać składkę zdrowotną od tej samej miesięcznej podstawy, jeżeli:

przez cały 2021 r. prowadziła działalność gospodarczą i
przychody z tej działalności były opodatkowane na podstawie art. 27, art. 30c lub art. 30ca ustawy o pdof lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych zgodnie z przepisami ustawy z dnia 20 listopada 1998 r.

Wówczas przedsiębiorca może przy określaniu miesięcznej podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne przyjąć kwotę przychodów uzyskanych w poprzednim roku kalendarzowym pomniejszoną o kwotę opłaconych w poprzednim roku kalendarzowym składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub odliczone od dochodu, na podstawie ustawy o pdof. Tak ustaloną miesięczną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne ubezpieczony stosuje przez cały rok kalendarzowy (z wyłączeniem przypadków zakończenia i podjęcia nowej działalności w ciągu roku).

Powyższe wynika z art. 81 ust. 2h ustawy zdrowotnej.

Przykład

Osoba fizyczna od kilku lat prowadzi działalność gospodarczą na podstawie wpisu do CEIDG. W ubiegłym roku przychody z działalności były opodatkowane według skali podatkowej (art. 27 ustawy o pdof), a w 2022 r. są opodatkowane zryczałtowanym podatkiem dochodowym.

W 2021 r. działalność była prowadzona przez cały rok, a przychód uzyskany z tej działalności wyniósł 55.000 zł (składki na ubezpieczenia społeczne zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów).

Osoba ta w 2022 r. jako podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne za styczeń 2022 r. i kolejne miesiące tego roku przyjęła kwotę odpowiadającą 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale 2021 r., włącznie z wypłatami z zysku.

Taki przedsiębiorca w trakcie roku nie dokonuje już zmiany wysokości ustalonej miesięcznej podstawy wymiaru składki zdrowotnej. Dopiero po zakończeniu roku kalendarzowego, w terminie miesiąca od upływu terminu do złożenia zeznania o wysokości uzyskanego przychodu, wysokości dokonanych odliczeń i należnego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych (składanym od 15 lutego do końca lutego roku następującego po roku podatkowym), wpłaca kwotę stanowiącą różnicę między roczną składką na ubezpieczenie zdrowotne ustaloną od rocznej podstawy, a sumą wpłaconych za poszczególne miesiące roku kalendarzowego składek na ubezpieczenie zdrowotne (art. 81 ust. 2j ustawy zdrowotnej).

Jeśli więc składka na ubezpieczenie zdrowotne ustalona od rocznej podstawy wymiaru będzie wyższa od kwoty tej składki ustalonej od miesięcznych podstaw, to osoba prowadząca działalność obowiązana będzie dopłacić różnicę. Jej kwotę za 2022 r. wykaże w deklaracji ZUS DRA lub w raporcie ZUS RCA sporządzonym za luty 2023 r. i opłaci w terminie zapłaty składek za ten miesiąc (do 20 marca 2023 r.).

Przykład

Przyjmujemy założenia z poprzedniego przykładu i dodatkowo, że przychód z działalności za 2022 r. (składki na ubezpieczenia społeczne na ubezpieczenia społeczne zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów) wyniósł 150.000 zł.

Przedsiębiorca po zakończeniu 2022 r. powinien ustalić roczną podstawę wymiaru składki zdrowotnej jako iloczyn 12 miesięcy i kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale 2021 r., włącznie z wypłatami z zysku.

Dopłatę ustaloną jako różnicę, tj. (12 m-cy x kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale 2021 r., włącznie z wypłatami z zysku) - (12 m-cy x kwota 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale 2021 r., włącznie z wypłatami z zysku) musi wykazać w dokumentach rozliczeniowych sporządzonych za luty 2023 r. i opłacić do 20 marca 2023 r.

Gdyby jednak po zakończeniu roku okazało się, że przedsiębiorca nadpłacił składkę na ubezpieczenie zdrowotne (tj. suma wpłaconych za poszczególne miesiące roku kalendarzowego składek na ubezpieczenie zdrowotne okaże się wyższa od rocznej składki na to ubezpieczenie ustalonej od rocznej podstawy), to będzie mógł wystąpić do ZUS o jej zwrot. Zwrot następuje na wniosek składany wyłącznie w formie dokumentu elektronicznego za pomocą profilu informacyjnego utworzonego w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez ZUS, w formie dokumentu elektronicznego opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym, podpisem osobistym albo wykorzystując sposób potwierdzania pochodzenia oraz integralności danych udostępniony bezpłatnie przez ZUS w systemie teleinformatycznym. Może być on złożony do ZUS w bieżącym roku, w terminie miesiąca od upływu terminu do złożenia zeznania, o którym mowa w art. 45 ust. 1 ustawy o pdof, za rok poprzedni, czyli aby otrzymać zwrot nadpłaty za rok 2022 r. wnioski trzeba będzie złożyć do 31 maja 2023 r. Wniosek złożony po terminie pozostawia się bez rozpoznania.