Składki ZUS przedsiębiorcy pobierającego zasiłek macierzyński

Osoba prowadząca działalność gospodarczą zaczęła pobierać z ZUS zasiłek macierzyński. Jakie składki powinna opłacać za siebie do ZUS z racji prowadzonej firmy w czasie pobierania tego świadczenia?

W okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego osoba prowadząca działalność nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. W tym czasie ma ona opłacane z budżetu państwa składki emerytalno-rentowe.

W okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego przedsiębiorca może (ale nie musi) dobrowolnie opłacać za siebie składki emerytalno-rentowe z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Nadal natomiast podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu i musi opłacać za siebie w tym czasie składkę na to ubezpieczenie. Najpierw jednak powinien złożyć do ZUS odpowiednie dokumenty wyrejestrowujące i zgłoszeniowe.

Jeśli przedsiębiorca nie zawnioskuje o dobrowolne ubezpieczenia emerytalno-rentowe, to na okres przysługującego mu z ZUS zasiłku macierzyńskiego powinien:

wyrejestrować się z ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego (druk ZUS ZWUA) od dnia przyznania mu prawa do zasiłku macierzyńskiego, a następnie
zgłosić się (druk ZUS ZZA) z tą samą datą tylko do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego.

W przypadku gdy zasiłek przysługuje przedsiębiorcy za część miesiąca, może on dokonać proporcjonalnego pomniejszenia najniższej podstawy wymiaru składek społecznych za ten miesiąc. Wówczas dzieli ją przez liczbę dni kalendarzowych danego miesiąca i mnoży przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniom w tym miesiącu (z racji prowadzenia firmy). Od tak ustalonej podstawy wymiaru składek przedsiębiorca naliczy i opłaci za siebie za ten miesiąc również składki na FP i FS. Z kolei składkę zdrowotną powinien opłacić w pełnej miesięcznej wysokości, ponieważ podstawa jej wymiaru nie podlega proporcjonalnemu pomniejszeniu (przykład).

Po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego przedsiębiorca powinien w ciągu 7 dni złożyć w ZUS wyrejestrowanie z ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZWUA, a następnie - od tego samego dnia - zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZUA.

Jeśli przedsiębiorca pobiera zasiłek macierzyński w kwocie podwyższonej do wysokości świadczenia rodzicielskiego (wynoszącego 1.000 zł), wówczas jest zwolniony z opłacania za siebie składki zdrowotnej z racji prowadzonej firmy. Jeżeli prawo do zasiłku macierzyńskiego przedsiębiorca nabędzie w trakcie miesiąca, wtedy zwolnienie z obowiązku opłacania składki zdrowotnej przysługuje mu od pierwszego pełnego miesiąca, za który przysługuje mu zasiłek macierzyński do ostatniego dnia miesiąca, za który prawo do zasiłku macierzyńskiego będzie przysługiwało przedsiębiorcy za cały miesiąc. W tym czasie powinien być zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego z kodem tytułu ubezpieczenia 05 80 X X.

Przykład

Pani Aleksandra (28 lat) prowadzi działalność gospodarczą i z tego tytułu opłaca za siebie składki na ubezpieczenia społeczne od 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (w 2021 r. - 3.155,40 zł). W dniu 12 marca 2021 r. urodziła dziecko. Od tego dnia ZUS wypłaca jej zasiłek macierzyński (przed urodzeniem dziecka nie pobierała zasiłku chorobowego). Za marzec 2021 r. pani Aleksandra powinna więc opłacić za siebie:

-	składki społeczne naliczone od podstawy wymiaru w kwocie 1.119,66 zł, tj. 3.155,40 zł : 31 dni marca × 11 dni marca,
-	składkę na ubezpieczenie zdrowotne obliczoną od podstawy wymiaru w kwocie 4.242,38 zł,
-	składki na FP i FS od podstawy wymiaru w kwocie 1.119,66 zł.