Zwolnienie ze składki zdrowotnej przedsiębiorcy pobierającego niski zasiłek macierzyński

Od dwóch lat prowadzę firmę (jestem zgłoszona w ZUS z kodem 05 70 0 0). W czerwcu 2021 r. urodziłam dziecko i od dnia porodu mam przyznany zasiłek macierzyński w wysokości podwyższonej do kwoty świadczenia rodzicielskiego, tj. 1.000 zł. Przed porodem przez trzy miesiące pobierałam zasiłek chorobowy. Wiem, że w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego nie będę musiała opłacać za siebie składek na ubezpieczenia społeczne. Czy będę też zwolniona z opłacania składki zdrowotnej?

TAK, Czytelniczka będzie mogła korzystać ze zwolnienia z opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne, ale tylko za pełne miesiące, za które będzie jej przysługiwał zasiłek macierzyński.

W okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego przedsiębiorca nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej (może w tym czasie przystąpić dobrowolnie do ubezpieczeń emerytalno-rentowych). Z tytułu prowadzonej firmy obowiązkowe jest dla niego tylko ubezpieczenie zdrowotne. W przypadku jednak, gdy osoba prowadząca działalność gospodarczą pobiera zasiłek macierzyński w wysokości podwyższonej do kwoty nieprzekraczającej miesięcznie kwoty świadczenia rodzicielskiego wynoszącego 1.000 zł, jest ona wtedy zwolniona z opłacania za siebie składki na ubezpieczenie zdrowotne z racji prowadzonej firmy. Takie zwolnienie wynika z art. 82 ust. 9a ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1398 ze zm.).

Jeżeli jednak prawo do zasiłku macierzyńskiego osoba prowadząca działalność nabędzie w trakcie miesiąca, to zwolnienie z obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne będzie jej przysługiwało dopiero od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstało prawo do zasiłku (tj. od pierwszego pełnego miesiąca, za który przysługuje jej zasiłek macierzyński). Prawo do tego zwolnienia wygaśnie natomiast z końcem ostatniego dnia miesiąca, za który w całości będzie przysługiwało przedsiębiorcy prawo do zasiłku macierzyńskiego.

Osoba korzystająca z omawianej preferencji powinna być zgłoszona w ZUS z kodem tytułu ubezpieczenia 05 80 X X. Czytelniczka powinna więc dokonać wyrejestrowania na druku ZUS ZWUA z ubezpieczenia zdrowotnego z dotychczasowym kodem tytułu ubezpieczenia (tu: 05 70 0 0), aby następnie powtórnie zgłosić się do tego ubezpieczenia na druku ZUS ZZA, ale już z nowym kodem tytułu ubezpieczenia, tj. 05 80 X X. W deklaracji ZUS DRA sporządzonej za miesiąc, w którym przedsiębiorca korzysta ze zwolnienia z opłacania składki zdrowotnej, powinien wykazać:

zerowe składki społeczne oraz zerową podstawę ich wymiaru, ponieważ za cały miesiąc przysługuje mu zasiłek macierzyński,
pełną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz zerową składkę zdrowotną.

Druki ZUS ZWUA i ZUS ZZA są dostępne w Programie DRUKI Gofin.

Przykład

Pani Anna prowadzi własną firmę. Jako przedsiębiorca bez prawa do renty, opłacający składki społeczne od 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia, jest zgłoszona w ZUS do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego z kodem tytułu ubezpieczenia 05 70 0 0. W dniu 14 czerwca 2021 r. urodziła dziecko i od tego dnia (do 12 czerwca 2022 r.) przysługuje jej zasiłek macierzyński w wysokości podwyższonej do kwoty świadczenia rodzicielskiego, tj. 1.000 zł. Przed porodem przez 4 miesiące pobierała z ZUS zasiłek chorobowy. Od 14 czerwca 2021 r.:

-	wyrejestrowała się z ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego na druku ZUS ZWUA, z kodem tytułu ubezpieczenia 05 70 0 0, a następnie
-	zgłosiła się do ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZZA, z kodem tytułu ubezpieczenia 05 70 0 0.

Ponieważ od 1 lipca 2021 r. przysługuje jej - jako przedsiębiorcy - zwolnienie z opłacania składki zdrowotnej, dokonała zmiany kodu tytułu ubezpieczenia poprzez:

-	wyrejestrowanie się z ubezpieczenia zdrowotnego od 1 lipca 2021 r. na druku ZUS ZWUA, z kodem tytułu ubezpieczenia 05 70 0 0, a następnie
-	zgłoszenie się do ubezpieczenia zdrowotnego od 1 lipca 2021 r. na druku ZUS ZZA, z kodem tytułu ubezpieczenia 05 80 0 0.

W ZUS DRA za czerwiec 2021 r. pani Anna wykaże zerowe składki społeczne oraz zerowe podstawy ich wymiaru, a składkę zdrowotną - w kwocie 381,81 zł, naliczoną od podstawy 4.242,38 zł. Natomiast w deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA sporządzonej za miesiące od lipca 2021 r. do maja 2022 r. (tj. za miesiące, za które będzie jej przysługiwało zwolnienie ze składki zdrowotnej), w bloku X. w polu 05. powinna wykazywać obowiązującą podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, a w bloku VI. w polu dotyczącym kwoty składki - wpisywać wartość 0,00 zł.