Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 22 (328) z dnia 10.11.2012

Składki ZUS i zaliczka na podatek dochodowy od wypłat dla chorego zleceniobiorcy

Zleceniobiorca od 1 marca br. jest objęty ubezpieczeniami społecznymi, w tym chorobowym i ubezpieczeniem zdrowotnym. W październiku br. przez 3 dni chorował i za ten okres wypłacimy zasiłek chorobowy. W jaki sposób ustalić wynagrodzenie z umowy zlecenia za ten miesiąc? Jak rozliczyć składki ZUS i zaliczkę na podatek dochodowy od uzyskanego wynagrodzenia oraz zasiłku chorobowego? Nadmieniamy, że w umowie zlecenia wynagrodzenie określono w stałej miesięcznej wysokości (wyższej niż 200 zł), a jego wypłaty za dany miesiąc dokonujemy w pierwszym dniu roboczym następnego miesiąca.

Jeśli zleceniobiorca wywiązał się z umowy, to nie ma podstaw do obniżenia umownego wynagrodzenia za miesiąc, w którym nabył prawo do zasiłku chorobowego. W przypadku jednak gdy umowa nie została zrealizowana, zleceniodawca może zredukować wynagrodzenie zleceniobiorcy proporcjonalnie do wykonania zadań. Składki ZUS oraz zaliczkę na podatek dochodowy zleceniodawca powinien obliczyć wyłącznie od uzyskanego przez zleceniobiorcę wynagrodzenia.

Umowa zlecenia jest umową o dokonanie czynności prawnej na rzecz zleceniodawcy albo o wykonanie określonej czynności faktycznej regulowaną przez przepisy prawa cywilnego (art. 734 K.c.). Umowy zlecenia niekiedy zawierane są jako umowy o świadczenie usług, do których z mocy art. 750 K.c. stosuje się przepisy o zleceniu. Jest to umowa starannego działania i przyjmujący zlecenie nie odpowiada za nieosiągnięcie rezultatu swojego działania, a jedynie za niedołożenie należytej staranności. Za wykonanie zlecenia przysługuje wynagrodzenie, chyba że co innego wynika z umowy albo okoliczności (art. 735 § 1 K.c.). W razie odpłatnego zlecenia wynagrodzenie należy się zleceniobiorcy dopiero po wykonaniu zlecenia, chyba że co innego wynika z umowy lub z przepisów szczególnych (art. 744 K.c.). Umowa zawarta na dłuższy okres może przewidywać wypłatę wynagrodzenia po upływie każdego miesiąca.

Zleceniobiorca sam organizuje sobie pracę dokładając należytej staranności przy wykonywaniu zlecenia. Może je realizować w każdym czasie, gdyż nie dotyczą go ograniczenia z zakresu norm czasu pracy, godzin nadliczbowych, norm odpoczynku czy liczby dni wolnych od pracy, dlatego kilkudniowa niezdolność do pracy może nie stanowić przeszkody dla wykonania zlecenia. Zleceniodawca rozlicza wykonanie powierzonych zadań i po stwierdzeniu ich realizacji wypłaca umówione wynagrodzenie. Jeśli jednak określone w umowie zadania nie zostały wykonane w całości, a tylko częściowo, wówczas zleceniodawca wypłaci wynagrodzenie w proporcji do stopnia ich realizacji.

Od wynagrodzenia dokonanego zleceniobiorcy, zleceniodawca rozliczy składki ZUS. Zasiłki nie podlegają oskładkowaniu. Także zaliczkę na podatek dochodowy zleceniodawca pobiera wyłącznie od wynagrodzenia ze zlecenia, na zasadach określonych w art. 41 ustawy o pdof. Przychody z wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia uzyskiwane od przedsiębiorcy zalicza się do przychodów z działalności wykonywanej osobiście w rozumieniu art. 13 pkt 8 ustawy o pdof. Z kolei zasiłki kwalifikowane są do przychodów z innych źródeł (art. 20 ust. 1 i 2 ustawy o pdof). Płatnik na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy o pdof obowiązany jest pobierać zaliczki na podatek dochodowy od świadczeń z tytułu działalności, o której mowa w art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz art. 18 ustawy o pdof. W powołanym przepisie brak jest dyspozycji dla zleceniodawcy do poboru zaliczki od wypłacanego zleceniobiorcy przychodu z innych źródeł (tutaj zasiłku chorobowego). Kwotę wypłaconych zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego zleceniodawca powinien wykazać w informacji PIT-8C, którą przekaże zleceniobiorcy do końca lutego następnego roku podatkowego (art. 42a ustawy o pdof). Zleceniobiorca w zeznaniu rocznym powinien doliczyć kwotę uzyskanego w danym roku zasiłku chorobowego do pozostałych przychodów podlegających opodatkowaniu według skali podatkowej.

Przyjmujemy założenia z pytania i dodatkowo, że w umowie zlecenia odpłatność określono miesięcznie na kwotę 3.000 zł. Koszty uzyskania przychodów wynoszą 20%.

Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi uzyskany przez zleceniobiorcę przychód za okres od marca do września br. w kwocie 2.588,70 zł, tj. 3.000 zł - 411,30 zł = 2.588,70 zł; (2.588,70 zł x 7 m-cy) : 7 m-cy = 2.588,70 zł. Zasiłek za trzy dni choroby wyniósł więc 207,09 zł, zgodnie z wyliczeniem: 2.588,70 zł x 80% : 30 = 69,03 zł (stawka dzienna); 69,03 zł x 3 dni = 207,09 zł. Ponieważ zleceniobiorca wywiązał się z umowy, zleceniodawca nie obniżył jego wynagrodzenia.

Rozliczenie składkowo-podatkowe przedstawia się następująco:

Zleceniodawca z własnych środków opłaci część składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz całą składkę na ubezpieczenie wypadkowe, a także składki na Fundusz Pracy i FGŚP (zakładając, że zleceniobiorca nie osiągnął wieku wynoszącego co najmniej 55 lat - kobieta i co najmniej 60 lat - mężczyzna).