Gazeta Podatkowa nr 9 (1050) z dnia 30.01.2014

Konsekwencje wzrostu minimalnej płacy w składkach ZUS

Od 1 stycznia 2014 r. zmianie uległa kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę. Poziom tej płacy ma znaczenie dla składek ZUS. Określa bowiem minimalną wysokość podstawy wymiaru składek społecznych dla nowych przedsiębiorców. Ponadto kwota tego wynagrodzenia wyznacza najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dla osób przebywających na urlopie wychowawczym. Z kolei dla niektórych osób ubezpieczonych jego wysokość stanowi o obowiązku (bądź o jego braku) opłacania składki na Fundusz Pracy.

Składki za pracowników

Od 1 stycznia 2014 r. minimalne wynagrodzenie za pracę dla pełnoetatowego pracownika wynosi 1.680 zł (rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2014 r. - Dz. U. z 2013 r. poz. 1074). W stosunku do wysokości tego wynagrodzenia obowiązującego w 2013 r. obecnie jest ono wyższe o 80 zł (1.680 zł - 1.600 zł).

Podwyższenie kwoty minimalnej płacy w 2014 r. niewątpliwie zwiększa wysokość składek ubezpieczeniowych opłacanych przez pracodawcę za pracowników. Do końca 2013 r. pracodawca, który zgłosił do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 ubezpieczonych, finansował je miesięcznie w wysokości 331,84 zł. Po podwyżce płacy minimalnej składki ubezpieczeniowe będzie finansował w kwocie 348,43 zł miesięcznie. W konsekwencji w 2014 r. pracodawca, w porównaniu z rokiem ubiegłym, będzie musiał zapłacić miesięcznie o 16,59 zł więcej składek za pracownika zatrudnionego w ramach pełnego etatu. W skali całego roku będzie to kwota 199,08 zł.

Wzrost kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę dla pełnoetatowych pracowników do wysokości 1.680 zł automatycznie zwiększa podstawę wymiaru składek pracowników w I roku pracy zawodowej. Dla tej grupy osób zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy najniższe wynagrodzenie ustawodawca ustalił w wysokości 80% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Wobec tego od 1 stycznia br. podstawa wymiaru składek dla takich pracowników w okresie ich I roku pracy nie może być niższa od kwoty 1.344 zł (tj. 80% z kwoty 1.680 zł). W 2013 r. podstawa ta wynosiła 1.280 zł.

Także w tym przypadku wzrosną zobowiązania płatnika składek wobec ZUS za tę grupę pracowników. Miesięcznie bowiem w bieżącym roku wyda on na należności składkowe z tytułu zatrudnienia takich osób 278,75 zł, gdzie w roku ubiegłym wynosiły one miesięcznie 265,47 zł. W 2014 r. jego zobowiązania z tytułu składek ZUS będą więc wyższe o 13,28 zł miesięcznie, co w skali całego roku stanowić będzie kwotę 159,36 zł.

Wyższa kwota składek dla przedsiębiorców

Od 1 stycznia 2014 r. najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla "nowych" przedsiębiorców wynosi 504 zł (30% z kwoty 1.680 zł). W porównaniu do jej wysokości obowiązującej w ubiegłym roku, tj. 480 zł, jest ona wyższa o 24 zł. Wyższa podstawa wymiaru tych składek niewątpliwie zwiększy ich koszt. W bieżącym bowiem roku przedsiębiorca taki będzie je miesięcznie regulował za siebie w wysokości 160,78 zł, gdzie w ubiegłym roku opłacał je w każdym miesiącu w kwocie 153,12 zł, tj. niższej o 7,66 zł. W stosunku więc do ubiegłego roku - za cały 2014 r. - zapłaci je w kwocie wyższej o 91,92 zł (1.929,36 zł - 1.837,44 zł).

Dla wszystkich powyższych wyliczeń przyjęto, że obowiązującą przedsiębiorcę stopą procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe jest 1,93%.

Przypominamy, że składki na ubezpieczenia społeczne od ustalonej w taki sposób podstawy wymiaru (tj. od 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia) mogą opłacać jedynie osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych. Z ulgi tej podmioty takie mogą korzystać w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od rozpoczęcia działalności, pod warunkiem, że:

• nie prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej nie prowadziły pozarolniczej działalności,
   
• nie wykonują działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Wynika to z art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23 marca 2013 r., sygn. akt I UK 323/09: "Zwrot »wykonywały w ramach stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej« (…) należy odnieść do czynności zatrudnienia (obowiązków) powierzonych przez pracodawcę i wykonywanych faktycznie przez pracownika na konkretnym stanowisku pracy, a nie do wszystkich czynności jakie pracownik może wykonywać np.: z racji posiadanych przez niego kwalifikacji, bądź też do działań o takim samym lub podobnym charakterze".

Prawa do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wskazanej wyżej podstawy wymiaru nie mają m.in. wspólnicy spółek jawnych, komandytowych, partnerskich oraz wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. Wymienione osoby prowadzące pozarolniczą działalność składki na te ubezpieczenia opłacają od podstawy, którą stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. W 2014 r. minimalna podstawa ich wymiaru dla takich przedsiębiorców wynosi 2.247,60 zł.

Podstawa wymiaru dla osób na wychowawczym

Kwota minimalnego wynagrodzenia ma też wpływ na podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób podlegających tym ubezpieczeniom z racji przebywania na urlopie wychowawczym. Wynika to stąd, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób przebywających na takim urlopie stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop wychowawczy. Dla tej grupy osób ustawodawca wskazał jednak, że tak ustalona podstawa nie może być:

• niższa niż 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia oraz
   
• wyższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, ogłoszonego na podstawie art. 19 ust. 10 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku.

Wynika to z art. 18 ust. 5b i 14 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Wobec tego, że od 1 stycznia 2014 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 1.680 zł, to podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób przebywających na urlopie wychowawczym nie może być w tym roku miesięcznie niższa od kwoty 1.260 zł (1.680 zł × 75%). Z kolei maksymalna wysokość tej podstawy w poszczególnych miesiącach 2014 r. nie może być wyższa od kwoty 2.247,60 zł, czyli 60% z kwoty 3.746 zł (gdzie 3.746 zł - to kwota prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych w 2014 r.).

Jednocześnie trzeba zwrócić uwagę, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe dla pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy przebywającego na urlopie wychowawczym, któremu w zawartej umowie o pracę ustalono wynagrodzenie na poziomie minimalnym, aktualnie, tj. w 2014 r., nie może być niższa niż 1.680 zł (gdy jest to pracownik w I roku pracy nie niższa niż 1.344 zł, czyli 80% tego wynagrodzenia).

Obowiązek zapłaty składki na FP

Na obowiązek opłacania składki na Fundusz Pracy ma wpływ wysokość oskładkowanego wynagrodzenia. Jeżeli w miesiącu osiąga ono pułap minimalnego wynagrodzenia za pracę, wówczas istnieje obowiązek opłacania składki na wskazany Fundusz. Takie uregulowanie wynika z przepisów ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Stosownie bowiem do art. 104 ust. 1 tej ustawy, składkę na Fundusz Pracy ustala się od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (bez stosowania rocznego ograniczenia), wynoszących w przeliczeniu na okres miesiąca co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę (bądź 80% tego wynagrodzenia dla pracownika w pierwszym roku pracy). Obowiązek opłacania składki na wskazany Fundusz dotyczy m.in. pracodawców zatrudniających pracowników.

W 2014 r. pracodawca będzie opłacał za pracownika składkę na ten Fundusz, gdy będzie otrzymywał on wynagrodzenie miesięczne podlegające oskładkowaniu w kwocie 1.680 zł bądź 1.344 zł - za pracownika w I roku pracy (zakładając, że nie osiągnął on odpowiedniego wieku). W 2013 r. opłacał je, gdy wynosiło ono 1.600 zł lub 1.280 zł (za pracownika w I roku pracy).

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 ze zm.)

Ustawa z dnia 20.04.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2013 r. poz. 674 ze zm.)