Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 8 (578) z dnia 10.04.2023

Składki ZUS od wynagrodzenia określonego w stawce godzinowej zleceniobiorcy

W spółce z o.o. umowę zlecenia wykonuje osoba, która z tego tytułu podlega ubezpieczeniom społecznym (bez chorobowego) i ubezpieczeniu zdrowotnemu. W umowie odpłatność określono w stawce godzinowej (23 zł/godz.). W marcu 2023 r. wykonywała ona umowę tylko przez 42 godziny i uzyskała wynagrodzenie w wysokości 966 zł. Czy ustalając składkę zdrowotną, należało zastosować art. 83 ust. 1 ustawy zdrowotnej? Czy należy opłacić za nią składkę na FP? Nadmieniamy, że zleceniobiorca złożył oświadczenie PIT-2 uprawniające zleceniodawcę do stosowania kwoty zmniejszającej podatek w wysokości 300 zł.

Nie, gdyż składka na ubezpieczenie zdrowotne jest niższa od kwoty zaliczki na podatek dochodowy obliczonej na dzień 31 grudnia 2021 r., zatem art. 83 ust. 1 ustawy zdrowotnej nie miał zastosowania. Składka na FP (także na FS) nie była należna.

Powołany wyżej przepis stanowi, że w przypadku gdy składka na ubezpieczenie zdrowotne obliczona przez płatnika, o którym mowa w art. 85 ust. 1-13 ustawy zdrowotnej (m.in. zleceniodawcę), zgodnie z przepisami art. 79 i art. 81 tej ustawy, jest wyższa od kwoty ustalonej zgodnie z art. 83 ust. 2b ustawy zdrowotnej (tj. zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych obliczonej zgodnie z przepisami ustawy o pdof w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2021 r.), składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości tej kwoty.

Dla potrzeb stosowania art. 83 ust. 1 i 2b ustawy zdrowotnej trzeba więc uwzględnić przepisy ustawy o pdof, w tym parametry podatkowe, obowiązujące na dzień 31 grudnia 2021 r. W obowiązującym wówczas stanie prawnym przepisy ustawy o pdof nie pozwalały zleceniodawcy przy obliczaniu zaliczki na podatek dochodowy pobieranej od wynagrodzenia zleceniobiorcy do stosowania kwoty zmniejszającej zaliczkę, dlatego też uważamy, że nie może jej przyjąć dla celów stosowania art. 83 ust. 1 i 2b ustawy zdrowotnej. Natomiast obliczając zaliczkę na podatek należy zastosować stawkę podatku w wysokości 17%.

Zwracamy uwagę! Na podstawie obowiązującego od 1 stycznia 2023 r. art. 31b ustawy o pdof, w przypadku obliczania zaliczki na podatek dochodowy według zasad określonych m.in. w art. 41 ust. 1 ustawy o pdof, płatnik pomniejsza zaliczki o kwotę stanowiącą nie więcej niż 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, jeżeli podatnik złoży temu płatnikowi oświadczenie o stosowaniu pomniejszenia.

Oświadczenie to może złożyć nie więcej niż trzem płatnikom, wskazując w nim, że płatnik jest uprawniony do pomniejszenia zaliczki o kwotę stanowiącą: 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (300 zł) albo 1/24 kwoty zmniejszającej podatek (150 zł), albo 1/36 kwoty zmniejszającej podatek (100 zł).

Przyjmując założenia z pytania, rozliczenie składkowo-podatkowe wypłaconego zleceniobiorcy wynagrodzenia za marzec br. przedstawiało się następująco:

Uwaga: Zaliczka na podatek dochodowy obliczona zgodnie z przepisami ustawy o pdof w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2021 r. wynosi 116,62 zł (686 zł x 17%), a więc jest wyższa niż składka na ubezpieczenie zdrowotne, która wynosi 77,15 zł.

Płatnik składek od uzyskanego przez zleceniobiorcę wynagrodzenia opłaca z własnych środków część składek na ubezpieczenia społeczne oraz przyjmując, że zleceniobiorca nie ukończył co najmniej 55 lat - kobieta, 60 lat - mężczyzna, składkę na FGŚP. Nie opłaca natomiast składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy, gdyż podstawa wymiaru składek emerytalno-rentowych jest niższa niż minimalne wynagrodzenie za pracę. Składki na Fundusz Pracy (także Fundusz Solidarnościowy) ustala się od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe (bez stosowania rocznego ograniczenia) wynoszących w przeliczeniu na okres miesiąca co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę (art. 104 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, Dz. U. z 2022 r. poz. 690 z późn. zm. i art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o Funduszu Solidarnościowym, Dz. U. z 2020 r. poz. 1787 ze zm.). Jeżeli w umowie zlecenia określono wynagrodzenie za jej wykonanie np. w stawce godzinowej, to dla ustalenia obowiązku opłacania składki na Fundusz Pracy nie dokonuje się przeliczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe na okres miesiąca. W takim przypadku o powinności jej zapłaty decyduje wysokość przychodu osiągniętego w tym miesiącu, stanowiąca podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe (por. poradnik ZUS pt. "Zasady opłacania składek na Fundusz Pracy...", dostępny na stronie internetowej www.zus.pl).