Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 28 (1179) z dnia 1.10.2023

Składki ZUS od wynagrodzeń pracowników młodocianych

Zatrudniamy pracowników młodocianych. W jaki sposób rozliczyć ich wynagrodzenie? Czy przy rozliczaniu wynagrodzeń młodocianych należy naliczać składkę zdrowotną?

Wysokość wynagrodzenia pracowników młodocianych

Pracownikowi młodocianemu w okresie nauki zawodu przysługuje wynagrodzenie obliczane w stosunku procentowym do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale, obowiązującego od pierwszego dnia następnego miesiąca po ogłoszeniu przez Prezesa GUS (§ 19 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania - Dz. U. z 2018 r. poz. 2010 ze zm.).

Od 1 września 2023 r. wzrosły minimalne stawki wynagrodzenia przysługującego pracownikowi młodocianemu. Aktualnie, zgodnie z § 19 ust. 2 ww. rozporządzenia, wynoszą one: nie mniej niż 8% - w pierwszym roku nauki lub klasie I branżowej szkoły I stopnia w przypadku młodocianego realizującego dokształcanie teoretyczne w tej szkole; nie mniej niż 9% - w drugim roku nauki lub klasie II branżowej szkoły I stopnia w przypadku młodocianego realizującego dokształcanie teoretyczne w tej szkole; nie mniej niż 10% - w trzecim roku nauki lub klasie III branżowej szkoły I stopnia w przypadku młodocianego realizującego dokształcanie teoretyczne w tej szkole.

Z kolei młodocianym odbywającym przyuczenie do wykonywania określonej pracy przysługuje nie mniej niż 7% ww. wynagrodzenia (§ 20 ww. rozporządzenia).

Przeciętne wynagrodzenie w II kwartale 2023 r. wyniosło 7.005,76 zł (Mon. Pol. z 2023 r. poz. 831), w związku z czym wysokość wynagrodzenia pracowników młodocianych w okresie od 1 września 2023 r. do 30 listopada 2023 r., wynosi nie mniej niż:

• 560,46 zł - w I roku nauki lub klasie I branżowej szkoły I stopnia,
• 630,52 zł - w II roku nauki lub klasie II branżowej szkoły I stopnia,
• 700,58 zł - w III roku nauki lub klasie III branżowej szkoły I stopnia,
• 490,40 zł - w trakcie przyuczania do wykonywania określonej pracy.

Wynagrodzenie młodocianego a PIT

Wynagrodzenie pracownika młodocianego zatrudnionego na umowę o pracę w celu nauki zawodu/przyuczenia do wykonywania określonej pracy stanowi przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o PDOF. Zasadniczo od wynagrodzenia pracownika pracodawca (płatnik) nalicza i pobiera zaliczkę na podatek dochodowy. Ten obowiązek nie dotyczy jednak pracodawcy wypłacającego wynagrodzenie pracownikowi młodocianemu, gdyż obejmuje je tzw. ulga dla młodych. W jej ramach zwolnieniu z PIT podlegają m.in. przychody ze stosunku pracy otrzymane przez podatnika do ukończenia 26. roku życia - do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85.528 zł. Wynagrodzenie młodocianego w skali roku podatkowego "mieści się" w ww. limicie, zatem zasadniczo pracodawca nie ma obowiązku poboru zaliczki na PIT. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy młodociany złoży pracodawcy wniosek o niestosowanie ulgi dla młodych, na podstawie art. 32 ust. 6 ustawy o PDOF.

Oskładkowanie wynagrodzenia młodocianych

Od wypłacanego młodocianemu wynagrodzenia pracodawca rozlicza składki ZUS na ogólnych zasadach dotyczących pracowników. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, co do zasady, stanowi przychód w rozumieniu przepisów o PDOF z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

Pracodawca naliczając pracownikowi młodocianemu składkę zdrowotną powinien mieć na uwadze art. 83 ust. 2a i 2b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2561 ze zm.). Zgodnie z tymi przepisami, w przypadku gdy składka na ubezpieczenie zdrowotne obliczona od przychodu wolnego od podatku dochodowego na podstawie m.in. art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy o PDOF (tj. w ramach ulgi dla młodych) jest wyższa od kwoty stanowiącej zaliczkę na podatek dochodowy, obliczoną zgodnie z przepisami ustawy o PDOF w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2021 r., którą płatnik obliczyłby, gdyby przychód ubezpieczonego nie był zwolniony od podatku dochodowego na podstawie tego przepisu, składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości tej kwoty.

Przypomnijmy, iż w stanie prawnym na dzień 31 grudnia 2021 r. obowiązywała stawka podatku w wysokości 17% i kwota zmniejszająca zaliczkę na podatek dochodowy w wysokości 43,76 zł. Odnosząc się do zasad obliczania w 2022 r. hipotetycznej zaliczki na podatek Ministerstwo Finansów na swojej stronie internetowej (www.gov.pl) wyjaśniło:

"(...) kwotę 43,76 zł płatnik odlicza od zaliczki, jeśli w 2022 r. ma prawo do stosowania 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (na podstawie PIT-2). Analogicznie płatnik postępuje z kosztami. Jeśli w 2022 r. płatnik stosuje (na wniosek podatnika) podwyższone koszty albo nie stosuje żadnych kosztów, to obliczając zaliczkę według stanu prawnego na dzień 31 grudnia 2021 r., zachowuje te same zasady (stosuje podwyższone koszty albo nie stosuje żadnych kosztów). (...)"

Takie same zasady należy stosować w 2023 r.

Dodajmy, iż od wynagrodzenia młodocianego wypłacanego zgodnie z § 19 ww. rozporządzenia pracodawca nie nalicza składki na FP (i FS), natomiast jest zobowiązany do naliczenia składki na FGŚP.