Gazeta Podatkowa nr 1 (1772) z dnia 4.01.2021

Podstawa wymiaru składek ZUS w 2021 r. po wzroście minimalnej płacy

W 2021 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 2.800 zł. W oparciu o wysokość tego wynagrodzenia ustala się m.in. najniższą podstawę wymiaru składek określonej grupie ubezpieczonych, a także obowiązek opłacania składek na FP (w tym FS).

Podstawa wymiaru składek pracowników

Od 1 stycznia 2021 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 2.800 zł. Tak wynika z rozporządzenia RM w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2021 r. (Dz. U. z 2020 r. poz. 1596).

Pensja pracownika zatrudnionego w pełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od wysokości minimalnego wynagrodzenia. Określa to art. 6 ust. 1 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz. 2207 ze zm.). Oznacza to, że od 1 stycznia 2021 r. za pracowników pełnoetatowych wynagradzanych na poziomie minimalnej stawki, pracodawca w każdym miesiącu kalendarzowym będzie opłacał składki na ubezpieczenia społeczne, zdrowotną oraz składki na FP i FS oraz FGŚP (przyjmując, że jest zobowiązany do opłacania składek na te fundusze) co najmniej od kwoty 2.800 zł. Większą zatem kwotę tych składek pracodawca (jako płatnik) i pracownik (jako ubezpieczony) będą finansować w tym roku z własnych środków (patrz tabela).

Gdy pracownik jest zatrudniony w niepełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy - wysokość minimalnego wynagrodzenia ustala się w kwocie proporcjonalnej do liczby godzin pracy przypadającej do przepracowania przez pracownika w danym miesiącu, biorąc za podstawę wysokość minimalnego wynagrodzenia ustalonego na podstawie powołanej ustawy.

ZUS prowadzących działalność

• 24-miesięczny ulgowy ZUS

Kwota minimalnej płacy ma wpływ na najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla przedsiębiorców opłacających te składki od preferencyjnej podstawy wymiaru, o której mowa w art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zwanej ustawą systemową. Tacy przedsiębiorcy, w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej, opłacają składki społeczne od zadeklarowanej kwoty, która nie może być jednak niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Wzrost wysokości minimalnego wynagrodzenia spowodował, że w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2021 r. dla takich przedsiębiorców najniższa podstawa wymiaru składek społecznych w każdym miesiącu wynosi 840 zł (tj. 30% z 2.800 zł). Od takiej więc kwoty powinni oni naliczać za siebie składki: emerytalną, rentowe, chorobową i wypadkową. W 2020 r. najniższa podstawa wymiaru tych składek dla takich osób wynosiła 780 zł (tj. 30% z kwoty 2.600 zł). W 2021 r. przedsiębiorca opłacający składki społeczne od ulgowej podstawy wymiaru zapłaci je więc za siebie w każdym miesiącu od podstawy wyższej o 60 zł w stosunku do ubiegłego roku.

• Mały ZUS zależny od dochodów

Przedsiębiorca spełniający warunki do opłacania składek społecznych w ramach tzw. małego ZUS (tj. na podstawie art. 18c ustawy systemowej) może opłacać za siebie składki społeczne od podstawy wymiaru ustalanej w oparciu o dochód z prowadzonej działalności gospodarczej uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym. Jego podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie może być m.in. niższa (w każdym miesiącu) od 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. W 2021 r. nie może ona zatem być niższa od kwoty 840 zł (w 2020 r. - 780 zł).

Składki ZUS za osoby na wychowawczym

Poziom minimalnego wynagrodzenia wpływa też na naliczanie składek emerytalno-rentowych za niektóre osoby przebywające na urlopie wychowawczym. Podstawę ich wymiaru dla takich osób stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających ten urlop.

Dla tej grupy osób ustawodawca wskazał jednak, że tak ustalona podstawa wymiaru składek nie może być m.in. niższa niż 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia (art. 18 ust. 14 ustawy systemowej), a dla pracowników zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy, z ustalonym miesięcznym wynagrodzeniem na poziomie minimalnego, nie może ona być niższa od kwoty minimalnej płacy.

Wobec tego, od 1 stycznia 2021 r. najniższa podstawa wymiaru składek emerytalno-rentowych osób przebywających na urlopie wychowawczym nie może być niższa od kwoty 2.100 zł miesięcznie (2.800 zł × 75%) lub odpowiednio 2.800 zł - dla pełnoetatowego pracownika.

Niekiedy podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe pracownika korzystającego z urlopu wychowawczego jest niższa od wskazanych wyżej limitów. Ma to miejsce w przypadku przejścia pracownika na urlop wychowawczy (lub powrotu z niego) w trakcie miesiąca kalendarzowego. Wtedy podstawa wymiaru składek na te ubezpieczenia podlega proporcjonalnemu zmniejszeniu. Dzieli się ją wówczas przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnoży przez liczbę dni podlegania w danym miesiącu ubezpieczeniom z racji korzystania z urlopu wychowawczego.

Naliczanie składki na FP

Wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2021 r. ma także znaczenie przy naliczaniu składek na Fundusz Pracy (FP). Składki na ten fundusz ustala się bowiem od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (bez stosowania jej rocznego ograniczenia), wynoszących w przeliczeniu na okres miesiąca co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę. Obowiązek jej opłacania za osoby ubezpieczone uzależniony jest zasadniczo od wysokości osiąganego przez nie oskładkowanego przychodu. Jeżeli w przeliczeniu na okres miesiąca będzie on wynosił tyle, co poziom minimalnego wynagrodzenia za pracę (w 2021 r. - 2.800 zł), wówczas będzie istniał obowiązek opłacania za nie składki na ten fundusz. Ta sama zasada dotyczy składki na Fundusz Solidarnościowy (FS).

Warto dodać, że jeżeli zakład pracy wypłaca pracownikom wynagrodzenia za dany miesiąc na początku kolejnego miesiąca, np. pensję za grudzień 2020 r. wypłaci w terminie np. do 5 stycznia 2021 r., to przy ustalaniu istnienia obowiązku naliczenia za nich składek na FP i FS w styczniu 2021 r. nie powinien przyjmować kwoty wynagrodzenia minimalnego obowiązującej w 2021 r., lecz obowiązującą w miesiącu, za który przysługiwało wynagrodzenie (tu: z grudnia 2020 r.).

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 266 ze zm.)